Ongekende mogelijkheden?

Vroeger… (jaja, vroeger…) toen ik student was op de Theaterschool, bestond het Festival of Fools. Festivallocatie was een oud haventerrein in Amsterdam-Noord. Tientallen muzikanten, clowns, theatergroepen (Dogtroep bijvoorbeeld) traden er op, in tenten en op boten. De legendarische Jango Edwards, een anarchistisch soort clown, was de held. Men verdrong elkaar voor de podia. Ik zag alles, vrat het op, dronk het in. Ik genoot van de sfeer, en raakte geïnspireerd tot op het bot.
Ik dacht dat alles mogelijk was. Kan me niet herinneren dat er horeca omheen was… De gemeente Amsterdam maakte het mogelijk.

Dit, deze happening, was inspirerend, vibrerend, en bovendien: theater voor iedereen. Ik maakte met medestudenten een straattheaterstuk en speelde het tijdens pro-abortus demonstraties begin jaren ’80 (ja, vroeger…). Wij droegen zelf bij aan een geweldige sfeer van theater voor iedereen. Het maskertje wat ik voor die voorstelling maakte, hangt nog altijd als trofee op mijn studeerkamer. Ik ben iemand die vrijwel niks bewaart, dus dat zegt wel wat.

Jaren later verhuisde ik naar Arnhem en daar speelde ik ieder jaar op De Sonsbeektheateravenue. De gemeente faciliteerde tenten, podia en apparatuur. Wij zorgden voor de rest: voorstellingen en een kassaatje, en de inkomsten waren voor de artiesten zelf. Mensen stonden in de rij. De absurde voorstellingen van Villa Borghese, ook ‘anti-establishment-clownerie,’ net als de fools, waren het hoogtepunt.

De gemeente faciliteerde jaarlijks minder, totdat we als artiesten alles zelf moesten betalen. Voordat je kon spelen had je al een fors bedrag geïnvesteerd. Als het slecht weer was, draaide je verlies, of net quitte. Dat was op zich niet zo erg, want ik gebruikte het festival ook om nieuwe voorstellingen te maken. Maar waar bleef het publiek?
Aangezien de festivalorganisatie moest zorgen voor eigen inkomsten, waren er veel eet- en drinktentjes gekomen. Terwijl ik me suf werkte om tussen de voorstellingen door ‘parade te maken’ -publiek naar de tent te lokken dus- zat, lag en hing dat potentiële publiek bij de horecatenten met een plastic bekertje in de ene hand en een wrapje in de andere. Het festival was een openbare kroeg geworden.
Ik weet nog dat ik een bekende op het gras zag zitten. Ze riep me toe: ‘Ik kom zo naar jullie voorstelling!’ Een halve dag later passeerde ik weer en toen riep ze: ‘Oh, het gaat niet meer lukken, ik ben inmiddels te dronken!’

De betere artiesten kwamen niet meer, beginnende artiesten en amateurs namen het over. Ik hoorde berichten van bezoekers over teleurstellende halfuurtjes voor 5,– p.p. Een gezin met twee kinderen dat 20,– moet betalen voor een voorstelling die tegenvalt… mensen kwamen niet meer. Ik gaf het als artiest ook op.

Onkruid vergaat niet! In de Groene Amsterdammer van 9 mei 2019 staat een artikel over ‘De Kracht van schoolvoorstellingen’. Ik lees over de rondreizende bus van Theatergroep Oostpool (gesubsidieerd) met een prachtige beeldende voorstelling. Twee weken later zie ik dat die bus geprogrammeerd staat op het festivalletje Hoogte 80 in Arnhem. Ik erheen. Veel mensen met een biertje in de hand rondom de horeca, maar er staat zowaar een rij voor de kassa bij de Oostpoolbus. Tegen de tijd dat ik aan de beurt ben, is het uitverkocht.
God, wat ben ik blij!