Onbetaalbaar

Het is het hoogste, kunst, onbetwistbaar. Ik zeg het maar weer eens, want maatschappelijk heeft kunst overwegend het stempel: ‘nutteloze geldverspilling’. Iedereen die dat denkt, vergist zich: kunst is juist waar het leven om gaat. Het is troost en emotie en schoonheid en betekenis en onzin. Het is alles wat de rest van het leven niet is.

Ik wist het weer toen ik op een meerdaagse training was, waar we intensief leerden om beter te communiceren. Op de laatste avond zong een zangeres, die daar ook deelnam, een lied, danste een danseres een dans en bracht ik een geestige bespiegeling op imperfecte communicatie. Want ja, ook humor is kunst. Deze drie bijdragen waren van grotere betekenis voor mij dan alle nuttige communicatieoefeningen van die dagen bij elkaar. Het was woordeloze schoonheid en niet uit te spreken emotie gegoten in zang en dans. Het was tevens het resultaat van jarenlange toewijding in het oefenen van de stem, trainen van het lichaam, en in mijn geval, het scherpen van de geest. Het was fundamenteel plezier en essentiële wijsheid gegoten in humor. Jawel. Ik zag en voelde het die avond overduidelijk: kunst is het hoogste.

Dat kunst het hoogste is, is mij trouwens met de paplepel ingegoten. Mijn vader had een ochtendgebed naast zijn scheerspiegel hangen, dat begon met: “Heer, beziel mij met de liefde voor de kunst en voor uw schepselen.” Mijn vader was inderdaad bezield en bezielde ons, zijn kinderen, ook: met muziek, literatuur en schilderkunst. Later voegde ik er zelf (muziek)theater aan toe en daaraan ook nog humor.

Alleen kom ik helaas aan echte kunst maken niet meer zo vaak toe. Dat komt ook weer omdat het maatschappelijk in dat verdomhoekje zit. Mensen betalen nu eenmaal meer voor een communicatiecursus, dan voor een voorstelling. Ik heb twee studerende kinderen waar ik financiële zorg voor draag, plus dat ik als rechtgeaarde kunstenaar natuurlijk geen pensioen heb opgebouwd. Dus ik moet gewoon aan de bak. Het leven zelf is heel veel werk en neemt veel kostbare tijd in beslag.

Elke dag neem ik me voor een nieuw verhaal te gaan schrijven, maar PR-teksten gaan nog even voor. Ik wil pianospelen, maar de praktische huisklusjes eisen mijn aandacht op. Ik wil een script schrijven voor een geweldige muziektheatervoorstelling waar nog niemand op zit te wachten, maar ik word gevraagd communicatietrainingen te geven. Ik wil een genadeloze, vlijmscherpe en humoristische voorstelling maken over menselijke imperfecte communicatie, maar ja, lezingen betalen en verkopen beter.

Heldhaftig neem ik me voor om, net als Annie M.G. Schmidt, elke dag om vijf uur ’s ochtends op te staan, voor de kunst. Ik zie mezelf al eenzaam aan mijn schrijftafel zitten om dat te doen waarvoor ik op aarde ben: kunst creëren. Helaas ben ik ’s ochtends om vijf uur te moe door de workshops die ik bijna elke avond geef.

Ook daarom is kunst het hoogste: omdat we er te weinig tijd voor hebben. Het is een schaars goed.