Voor de duidelijkheid: dit is geen column als een lijn

Een verticale lijn voelt statig. Een horizontale lijn voelt gemoedelijk. Een diagonale lijn; energiek. Een gebogen lijn; zacht. Een harde lijn; fris. Een onregelmatige lijn; onvoorspelbaar. Een rechte lijn; officieel. Soms is een lijn dikker en is het dus meer een soort vlak. Vlakken voelen weer anders dan lijnen. Een groot vlak; dominant. Een klein vlak; subtiel.

Een scenario-docent zei een keer: ‘Alle films van nu leggen te veel uit. Ze houden kijkers dom’. Toen hij dat zei, dacht ik dat ik het begreep. Een halve tel nadat deze uitspraak was geland, was ik toch verward.
‘… Maar toch niet allemaal?’ Dacht ik. Sinds een tijdje begrijp ik pas echt goed wat hij bedoelde en kan ik nu ook stellig zeggen: Jawel. Allemaal.

Tijdens de lockdown was ik – zoals menigeen – een beetje verloren. Het gebrek aan gesprekken, mensen en evenementen zorgde voor een gebrek aan inspiratie. Schrijven wilde gewoon niet meer. Op zoek naar nieuwe ideeën, verdiepte ik me in iets totaal nieuws. Namelijk interieurdesign.

Interieurdesign is de kunst van het begeleiden van iemands kijkrichting. Dat doe je door middel van lijnen. Simpelweg door het volgen van een lijn met je ogen krijg je een bepaald gevoel. Je kunt een lege kamer binnenkomen waar op één witte muur een gele diagonale lijn loopt en denken ‘Zo, zo, dat is energiek’.
Dat komt doordat je ogen die diagonale lijn vanaf ooghoogte moeten volgen naar boven, en dan weer terug, helemaal naar beneden. Dat is voor je ogen best een dynamisch mini-avontuurtje. Moet je nagaan als er op die muur nog een tweede, derde en vierde diagonale lijn zou lopen, de ene net wat minder schuin dan de ander. Dan wordt de boel heel veel voor je ogen en denk je ‘Poeh, dat is best druk’. Anders dan een diagonale lijn kan een verticale lijn vrij intimiderend zijn. Als je dat raar vindt klinken moet je maar eens naast een sequoia boom gaan staan.

Zoiets simpels als een lijn heeft een enorm effect op ons en toch staan we er nooit bij stil. Dat is niet gek. Het is namelijk evident dat een muur vol diagonale strepen druk voelt. Het zou onnodig zijn als degene naast je zou verduidelijken ‘dat de muur druk overkomt’ en nogmaals uitlegt wat je nu al weet, namelijk ‘dat dit komt doordat je ogen helemaal heen en weer moeten bewegen’ en ‘degene die de lijn heeft getekend er expres zo veel heeft getekend zodat wij het extra druk zouden vinden’. Het zou ook onnodig zijn als dit in het De muur met de schuine strepen programmaboekje zou staan, het daarnaast zou worden uitgelegd door een voice-over in de kamer en het ook nog op het bordje naast de muur zou staan. Dat zou bijna absurd zijn. Stel je vóór. Als dit zo zou worden voorgekauwd, zou je er zelf niet meer over nadenken. Als dit permanent zo zou gaan, zou je haast vergeten dat je die conclusie zelf ook wel had getrokken. Dat zou best wel…. dom zijn.

Het handelingsverloop van een protagonist kun je ook zien als een lijn die de kijkrichting bepaalt. De hoofdpersoon begint op de lijn bij punt A en beweegt naar punt B, het einde van de lijn. Maar wat wij voor lijnen zo gewoon vinden, vinden we voor films blijkbaar niet. Toch?

Wanneer heb jij voor het laatst een film of serie gekeken waarin niet werd uitgelegd waarom het hoofdpersonage die specifieke lijn aflegde? En dus niet werd benadrukt dat de lijn die je zag zo belangrijk was om te volgen? Uitleggen in beeld in plaats van tekst telt ook.
(Sorry voor de uitleg.)