Het drama van de foto
Diede Daniël Al
16 augustus 2019
Voor het overzichtsboek The Land In Between van de gelijknamige tentoonstelling van fotograaf Ursula Schulz-Dornburg ging ik terug naar de boekhandel. De vorige dag, tijdens een ik-ga-niets-kopen-bezoekje aan de boekhandel, had ik het boek ingekeken en met spijt, maar zoals ik mezelf had beloofd, weer teruggezet in de kast. Soms moet je beloftes breken.
Ursula Schulz-Dornburg is een Duitse fotograaf. Vanaf de jaren ‘80 reist ze door Azië, Europa en het Midden-Oosten waar ze de landschappen met haar foto’s documenteert. In de serie Transit Sites, Armenia fotografeert ze tussen 1997 en 2011 bushokjes in Armenië. Deze serie ontroert me. De beelden van in verval geraakte bushokjes in een kaal landschap ogen rustig, maar voelen enorm bewegelijk.
De net uiteengevallen Sovjet Unie schemert door in de fotoserie van Schulz-Dornburg. De aftakeling van de moderne bushokjes in niemandsland werkt als symbool voor het communistische verleden. Op één foto is zelfs een vervaagd portret van Jozef Stalin boven een bushokje te zien. In combinatie met het contrast van de bushokjes als representatie van vooruitgang in een stilstaand gebied ontstaat een jaloersmakend dramatische voorstelling.
Soms, als het schrijven niet wil, hanteer ik dit trucje: pak een ansichtkaart en laat het beeld spreken. Op mijn bureau liggen boeken van Annie Leibovitz en Man Ray. In de fotografie van Ursula Schulz-Dornburg krijg je de personages op een presenteerblaadje. De fotograaf legt het in een interview zelf het beste uit:
“The fabric of the bus stops are often in a terrible state, but the women (…) Even if they lived in completely run-down villages, they still looked as though they were going to the opera”
Het zijn deze tegenstellingen die de foto’s laten bewegen. Hoe de vrouwen uit arme Armeense dorpen zich kleden in stoffen die afsteken tegen de aftandse bekleding van de bushokjes laten het beeld tot leven komen. De personen in de bushokjes kijken recht de camera in alsof ze je vragen: ‘Hoor de wind door de betonnen geraamtes, voel het zand tegen je huid’.
In mijn teksten streef ik naar dit effect op de lezer. Ik stel mijzelf de vraag hoe ik de essentie van wat ik wil vertellen kan vangen in één beeld. Als dat lukt, ontvouwt zich een wereld achter dat ene beeld waarop ik kan blijven doorbouwen. Beeldende kunst is vaak een zetje in de juiste richting.
Het inspireert mij hoe Ursula Schulz-Dornburg drama zo subtiel maar krachtig in haar foto’s weet te vangen. De eerste keer dat ik het boek in de boekhandel opensloeg leken de foto’s mij toe te schreeuwen. Ze wilden gezien en beschouwd worden. Nu ligt het boek op mijn bureau. Het laat zich bekijken en inspireert tot nadenken, maar bovenal laat het mij zijn wereld beschrijven. Daarvoor mag ik echt wel een tweede keer naar de boekhandel toe.
Foto: Floyd Koster
Ursula Schulz-Dornburg is een Duitse fotograaf. Vanaf de jaren ‘80 reist ze door Azië, Europa en het Midden-Oosten waar ze de landschappen met haar foto’s documenteert. In de serie Transit Sites, Armenia fotografeert ze tussen 1997 en 2011 bushokjes in Armenië. Deze serie ontroert me. De beelden van in verval geraakte bushokjes in een kaal landschap ogen rustig, maar voelen enorm bewegelijk.
De net uiteengevallen Sovjet Unie schemert door in de fotoserie van Schulz-Dornburg. De aftakeling van de moderne bushokjes in niemandsland werkt als symbool voor het communistische verleden. Op één foto is zelfs een vervaagd portret van Jozef Stalin boven een bushokje te zien. In combinatie met het contrast van de bushokjes als representatie van vooruitgang in een stilstaand gebied ontstaat een jaloersmakend dramatische voorstelling.
Soms, als het schrijven niet wil, hanteer ik dit trucje: pak een ansichtkaart en laat het beeld spreken. Op mijn bureau liggen boeken van Annie Leibovitz en Man Ray. In de fotografie van Ursula Schulz-Dornburg krijg je de personages op een presenteerblaadje. De fotograaf legt het in een interview zelf het beste uit:
“The fabric of the bus stops are often in a terrible state, but the women (…) Even if they lived in completely run-down villages, they still looked as though they were going to the opera”
Het zijn deze tegenstellingen die de foto’s laten bewegen. Hoe de vrouwen uit arme Armeense dorpen zich kleden in stoffen die afsteken tegen de aftandse bekleding van de bushokjes laten het beeld tot leven komen. De personen in de bushokjes kijken recht de camera in alsof ze je vragen: ‘Hoor de wind door de betonnen geraamtes, voel het zand tegen je huid’.
In mijn teksten streef ik naar dit effect op de lezer. Ik stel mijzelf de vraag hoe ik de essentie van wat ik wil vertellen kan vangen in één beeld. Als dat lukt, ontvouwt zich een wereld achter dat ene beeld waarop ik kan blijven doorbouwen. Beeldende kunst is vaak een zetje in de juiste richting.
Het inspireert mij hoe Ursula Schulz-Dornburg drama zo subtiel maar krachtig in haar foto’s weet te vangen. De eerste keer dat ik het boek in de boekhandel opensloeg leken de foto’s mij toe te schreeuwen. Ze wilden gezien en beschouwd worden. Nu ligt het boek op mijn bureau. Het laat zich bekijken en inspireert tot nadenken, maar bovenal laat het mij zijn wereld beschrijven. Daarvoor mag ik echt wel een tweede keer naar de boekhandel toe.
Foto: Floyd Koster
Diede Daniël Al
Diede Daniël Al is schrijver.
eerlijk DELEN
16 augustus 2019
