Bezieling

Mijn opa was organist. Als kind ging ik vaak met hem mee. Dan mocht ik naast hem op de orgelbank zitten. Dan bespeelde opa het orgel alsof zijn leven ervan afhing. Zijn voeten dansten op de pedalen, zijn vingers sprongen over de toetsen en af en toe wees hij een parelmoeren knop aan die ik in mocht drukken op het juiste moment (precies bij de knik van zijn hoofd) voor een ander register. Als mijn opa speelde, veranderde hij een beetje. In iemand anders dan mijn opa. Iemand die heel erg op hem leek, maar toch… anders was. Net als de pastoor trouwens. Die veranderde ook. Voor aanvang van de mis, in zijn spijkerbroek, was hij een hele gewone man. Maar met zijn kazuifel aan, sprekend vanaf het altaar, klonk zijn stem anders. Alsof het net niet helemaal de stem was van de man die in de zijkamer van de kerk mij ‘goedemorgen’ had gewenst.

‘God woont in ieder van ons’, sprak hij met zijn kazuifelstem. Het idee dat God in mij woonde, vond ik een rare gedachte. Maar als ik met een schuin oog naar het bezwete hoofd van mijn spelende opa keek, dacht ik dat het misschien toch God zelf moest zijn die mijn opa veranderde. Zat God in mijn opa? Zat God in de pastoor?

Ik herinner me de bulderende orgelmuziek, de geur van kaarsen, ‘tot in de eeuwigheid, amen’. De mis was een opvoering, een beleving zoals ik die later ook in het theater ben gaan ervaren.

In het theater kijk ik naar een opvoering. Ik raak daardoor in vervoering. Niet altijd, maar toch geregeld. Ik word ‘vervoerd’ naar een andere wereld. Een wereld die hetzelfde lijkt, maar toch net anders is. Ik vergeet nooit dat ik in het theater ben, en toch ben ik op hetzelfde tijdstip ergens anders: in de wereld van de vertelling, de muziek, de dans, de verbeelding. Ik weet dat woorden leeg kunnen zijn en dat diezelfde woorden ook gevuld kunnen klinken. Gevuld kunnen worden door wie ze schrijft, door wie ze uitspreekt en door wie ze hoort. Om in vervoering te raken, is bezieling nodig.

Bezieling is een groot woord om op te schrijven. Te groot denk ik. Misschien is het zelfs een te groot woord om hardop uit te spreken. Het is een woord dat beter tot zijn recht komt in de stilte. In de muziek. Tussen de woorden. Of in hoe de woorden worden uitgesproken. Bezieling is er in de beleving. Van wie kunst maakt en van wie kunst ervaart. In een lied, een dans, een toneelstuk.

De ziel weegt 21 gram. Elk woord bezielen, is zwaar. Maar ik schrijf… En soms, soms vergeet ik de tijd. Dan lijkt het scheppen vanzelf te gaan. Dan dansen mijn vingers over de toetsen van mijn laptop.