Acte de Présence

Leuven. Het concert is afgelopen. Hier hoor je bijna nooit applaus, maar nu dendert het geluid door de zaal. Het applaus houdt aan. Ik zie hoe ongemakkelijk mijn mannen zich voelen. Dit zijn ze niet gewend. Heel onwennig staan ze daar op een rijtje tot ik teken geef dat ze het podium mogen verlaten. De gedetineerden kunnen eindelijk ontspannen. De bezoekersruimte van de mannengevangenis vult zich met vrienden, familie en gevangenen. Ik loop een beetje heen en weer en hoor hoe het publiek het concert lied voor lied terughaalt. Na de muziek vullen woorden nu de ruimte. Het gevoel is onbeschrijfelijk en toch doet iedereen het. Lovende woorden. Woorden in de overtreffende trap. Woorden van waardering. Respect. Een geluidsopname is er niet, want dat mag niet in de gevangenis. Je had erbij moeten zijn.

Los Angeles. Er zijn 1600 fans aanwezig bij het intieme concert van Ariana Grande. De popdiva zet haar nummer ‘Raindrops’ in, maar plots klinkt er wanhopig vanuit de zaal: “Wacht, begin opnieuw, ik was nog niet aan het opnemen!” Ariana stopt met zingen, kijkt in een zee van mobieltjes en zegt: “Zei daar iemand dat ik opnieuw moest beginnen, omdat hij nog niet klaar was?”

Ik luister liever niet naar een opname van mezelf. Als ik dirigeer denk ik aan de muziek, aan de tekst, de emotie, het publiek en maak ik contact met mijn muzikanten. Op het moment dat ik muziek maak, ben ik niet bezig met het eindresultaat, ik ben ‘in het moment’. Ik geef een stukje van mezelf en dat terughoren is soms een beetje confronterend, want vaak denk ik: ‘Dat had ik liever anders gedaan’. Een concert is iets magisch, een gebalde energie van menselijke kracht.

Voor een orkest of koor voel ik me meer thuis dan in het leven. Op het moment dat je op het podium staat, valt een aantal onzekerheden weg. Er overvalt me een gevoel van rotsvast vertrouwen in de mensen die om me heen staan en in onze samenwerking, in mijn muzikaliteit en in de muziek. Dat zorgt ervoor dat de spanning uit mijn lichaam wegvloeit. Het is niet zozeer dat ik denk: ‘Ik kan het’, maar ik geloof in een aantal kwaliteiten van ons. Dat we samen de muziek in de schijnwerpers willen en kunnen zetten.

Die onmiskenbaar belangrijke bijdrage aan een concert waarbij je als publiek acte de présence geeft… Dat is precies wat mijn mannen in de gevangenis voelden na afloop van het optreden. Een golf van waardering spoelde over hen heen toen het moment voorbij was. En iedereen die erbij was, wilde het nog even vasthouden door het na te bespreken en opnieuw te beleven.

O ja, Ariana Grande is zeer toegewijd aan haar fans. Midden in haar performance is ze gestopt met zingen en grapte: “Ik hoor je wel, en ik luister ook”. Ze zong het nummer van voor af aan. Alles staat erop. Je hoefde er niet bij te zijn.