Kunst is als vissen

Toen ik afgelopen winter in Italië was, op de vlucht voor de drukte in de stad en in mijn hoofd, ontmoette ik een man met donkere ogen en een lange zwarte jas. Hij sprak me aan op het einde van de straat die me naar de grote basiliek leidde en stelde voor om elkaar later die dag te zien. Hij was intrigerend en ik was onverschrokken en zei ja.

Wandelend over de oude brug van Florence vertelde hij me dat hij was opgegroeid op een klein eilandje in de Middellandse Zee, waar hij nog elke zomer komt om samen met zijn vader in de visserij te werken. Zijn vader is een grote man met een ongetemde witte baard en zongebruinde schouders. ‘Hij bouwde zelf zijn vissersboot,’ vertelde Andrea. Tijd en ervaring maakten zijn vader tot een van de vissers met de meeste kennis. Hoe combineer jij dat, vroeg ik hem, je leven hier in de stad en je leven daar? ‘What do you mean?’, vroeg hij verontwaardigd. ‘Art, philosophy, fishing: it’s all the same to me.’

Andrea leefde als beeldhouwer in Florence. Hij kneedde Bijbelse verhalen uit terracotta klei en maakte conceptuele kunst met de elementen. Op het gebroken scherm van zijn telefoon liet hij een hoop grind zien. Het waren de restanten van een steen die hij had geslepen, om erosie na te bootsen. Het werk ging om dat hoopje. ‘Time can give it shape,’ vertelde hij. ‘I don’t need to do anything for that, the elements will make sure of it.’

Andrea nam me mee naar een ander kerkje, in de universiteitswijk. Onderweg sprintte hij even bij zijn huis naar binnen om zijn gitaar te pakken. Het was donker in het kerkje, vochtig en stil, wij waren de enige bezoekers. Met een verlegen glimlach pakte hij het instrument vast en begon zachtjes te spelen. Klassieke muziek, van Villa-Lobos en Barrios. Het was betoverende muziek, de akkoorden vervreemdden van elkaar en kwamen dan weer samen in warmte en harmonie. Andrea sloot zijn ogen en fronste geconcentreerd. Hij speelde onafgebroken en ik pakte mijn schrift en pen.

Voor we het wisten was het anderhalf uur later en was de zon tevoorschijn gekomen. We slenterden door de stad, ademden in, glimlachten, waren stil.

De ontmoeting met Andrea vertraagde het tempo waarmee ik door de stad bewoog. Ik liet mijn telefoon de dagen erna in het hostel en ging alleen nog op pad met een camera en een kaartje van de stad. De avonden spendeerde ik aan de bar van het hostel, met mijn boek en een bordje pasta.

Pas terug in Nederland begreep ik wat hij zei. Ik was al gauw weer vervallen in het ritme van werk, studie, vrienden, familie en hobby’s en voelde me overweldigd. Bladerend door mijn schrift kwam ik Andrea en zijn verhalen tegen en besefte ik: kunst, filosofie, vissen: het is allemaal hetzelfde. Er is tijd voor nodig, ruimte, en geduld. En die krijg je niet, die moet je maken.