It’s also about the bottle. Stupid!

Christiaan Mooij
26 oktober 2018
Waarde Arthur,

Dank voor je vraag om een column van mijn hand van rond de 500 woorden. De mislukte opening van het theaterfestival 2018 sluimert nog in mijn achterhoofd. Ik lees verbaasd een jubelende reactie en bespeur een teneur die weer vaste grond lijkt te krijgen in subsidieland. Het gaat niet meer zozeer om het theater. Het lijkt meer en meer te moeten gaan over het aankaarten en verhelpen van misstanden. Men wordt afgerekend op the message in the bottle. Het liedje van de Engelse politie plopt in mijn hoofd: “Walked out this morning. Don’t believe what I saw. A hundred billion bottles. Washed up on the shore”. En mijn hoofd corrigeert de laatste regel: Waisted up on the shore. Want in haar poging de werkelijkheid te veranderen slaat theater nog geen deuk in een pakje boter.

Edoch; ik houd de eerste regel van het systeem van Stanislavski hoog in mijn vaandel. Verhoud je tot de wereld om je heen. Voor mij geen museumtoneel of repertoire-om-het-repertoire dat is losgezongen van de wereld waarin we leven. Bij elk project zoek ik het antwoord op de vraag: waarom moet deze voorstelling, door deze makers, nu worden gemaakt? Soms ligt dat antwoord besloten in schoonheid. De verbeelding als contrapunt van de waan van alledag. Ik herinner me een voorstelling die mij raakte door een enkele beweging van een omhooggaande gebogen arm. Ik zag de performer op de rug en ervoer gebalde energie, levenslust en schoonheid. Niet in de stem of de oogopslag, maar in de vorm, het vlees en de spieren zat ontroering. Het moment veranderde niets aan de werkelijkheid, maar het was waardevol.

Het was de bottle die me raakte. Of op z’n minst een deel ervan. Ik wens iedereen toe meer oog te hebben voor de bottle. De tendens om alles met alles te verknopen maakt goede reflectie en kritische beschouwingen van theater bijna onmogelijk. Waarderen we iets vanwege de mate van maatschappelijke actie, de inpassing van broodnodige sectorveranderingen of de impact van theater als amusement of kunst? Je moet geen onmogelijke eisen stellen en je kunt het medium niet beperken tot één program van eisen. Daarom was ik ook zo blij met onze selectie als toneeljury voor het afgelopen Theaterfestival. Het NRC sprak van een scherp beeld van de gevarieerdheid in het theateraanbod. Een regenboogselectie met aan de ene kant Bright Richard, die met zijn voorstelling ook statushouders aan werk probeert te helpen. Aan de andere kant van het spectrum stond het absurdistisch theater van Kris Verdonck dat zich in alle rust voor de ogen van het publiek ontvouwt. Een gewaagd autonoom Kunstwerk met een grote K, dat vriendelijk en aantrekkelijk blijft. Het was een selectie als resultaat van onze aandacht voor de gehele bottle.

Vanuit deze overdenkingen kan ik, in weerwil van de opdracht, niet anders dan een column indienen van enkele witregels en tien woorden vervat in twee regels tekst:

We vragen te veel van theater.

We onderschatten het theater.

Met vriendelijke groet,
Christiaan Mooij
Regisseur & artistiek coördinator Theater de Meervaart
Christiaan Mooij


eerlijk DELEN

26 oktober 2018