Een gammel tussenwandje

‘Willen jullie niet nog een foto’, vraagt iemand van de radiozender, en wij, nieuwelingen in deze context, stemmen gewillig in. We verzamelen ons voor de muur met het logo en ik leun een beetje achterover tot ik hem tegen mijn rug voel, die muur, maar nog voor we goed en wel een plek gevonden hebben, verandert mijn leunen in een langzaam kantelen, het langzaam kantelen in een vastgrijpen van bandgenoten, het vastgrijpen in vallen, ik verlies mijn evenwicht, de muur beweegt, in slow motion gaan we achterover, de muur en ik, en ik zie hoe zich achter ons een nieuwe ruimte opent, een enorme hal, een kantoor met lange rijen bureaus, minstens vijftig typende mensen, we kijken vol verbijstering hun ruimte in wanneer de muur en ik traag en zacht en eindelijk de grond raken. Slechts een paar kantoormensen kijken op; geen van hen lijkt onder de indruk.

Dit is de werkelijkheid: wat we een muur noemden, blijkt een over een gammel raamwerk gespannen doek en achter dat doek ligt een gigantisch kantoor dat wij nu plotseling kunnen zien. Na provisorisch herstel hebben we geen foto, maar genoeg meegemaakt, en we besluiten maar gewoon naar huis te gaan voordat we nog meer aanrichten. ‘Net een film’, zeggen we tegen elkaar, wanneer we in de trein zitten.

Het is niet voor het eerst dat ik die woorden denk. Ik herinner me de kraai die eens mijn haar greep terwijl ik Grief is the thing with feathers las, mijn eerste verkering van wie ik jaren later een bijna-naaktfoto trof in het huis van een studiegenoot, schuifelende oude mensen langs de kist van een overledene terwijl Mick Jagger in de speakers zijn ludiekste stem opzette, de knuffel waar ook de poes gehecht aan was geraakt en die het kind na lang zoeken terugvond in de kattenbak.

Net een film, maar in een film zou ik zulke dingen alleen maar heel ongeloofwaardig vinden. Er te dik bovenop gelegd. Je verzint het niet, want als je het verzint lijkt het te belachelijk. ‘Die kraai moet je eruit schrijven, dat slikt niemand.’ Maar geloofwaardig en waargebeurd hebben weinig met elkaar te maken.

Het omgekeerde gebeurt ook: dat ik me plotseling in een situatie met zo’n duidelijk script bevind dat ik de neiging krijg om dingen te zeggen als ‘het is hier geen film, hoor!’ Sommige feestjes halen het in me naar boven, of foyers van klassieke concerten. We regisseren de werkelijkheid; een uitvaart is haast een soort voorstelling, en ook die vijftig stoïcijnse kantoormensen volgden precies hun gerepeteerde scenario (niet schrikken, wel typen). En over die werkelijkheid zitten mensen dan vervolgens weer films te maken, of columns.

Het loopt moeiteloos in elkaar over: het geënsceneerde en wat er vanzelf al was, het werkelijke en het verzonnene, het belachelijke en het gewone. We dikken het leven aan, of het leven dikt zichzelf aan, was eigenlijk altijd al iets surreëels; de grenzen tussen al die dingen zijn ongeveer zo dun als een gammel tussenwandje in een radiostudio.